.jpg)
Bệnh uốn ván
Uốn ván là một bệnh nhiễm khuẩn cực kỳ nguy hiểm gây đau đớn cho người bệnh và có tỷ lệ tử vong cao. Biện pháp nào giúp phòng ngừa nguy cơ nhiễm bệnh hiệu quat nhất. Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
I. Tổng quan về bệnh uốn ván
1. Bệnh uốn ván là gì?
Uốn ván là một bệnh nhiễm khuẩn cực kì nguy hiểm, gây ra bởi độc tố protein cực mạnh là Tetanospasmin do vi khuẩn uốn ván Clostridium tetani tiết ra. Loại vi khuẩn này thường phát triển ở vết thương trong điều kiện yếm khí. Bệnh uốn ván đặc trưng bởi các cơn co cứng cơ kèm theo đau, phát triển trước tiên ở cơ nhai, cơ mặt, cơ gáy và cuối cùng là cơ toàn thân.
Vi khuẩn uốn ván (Clostridium tetani)
2. Tác nhân gây bệnh uốn ván
Vi khuẩn uốn ván thường sinh sống và phát triển ở bùn đất, phân động vật, môi trường yếm khí – đó là nguyên nhân chính gây nên bệnh. Đây không phải là bệnh truyền nhiễm. Vi khuẩn không lây truyền từ người sang người nhưng dễ lây nhiễm khi vết thương hở tiếp xúc trực tiếp với môi trường sống của vi khuẩn. Chúng xâm nhập vào cơ thể qua vết thương sâu từ đất bẩn, phân người hoặc động vật, vết thương dập nát hoặc do tiêm chích không đảm bảo vô khuẩn.
Những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao mắc bệnh uốn ván gồm có:
– Người làm vườn.
– Công nhân vệ sinh môi trường.
– Người làm việc ở các trang trại chăn nuôi gia cầm, gia súc.
– Công nhân xây dựng ở các công trình.
– Bộ đội và thanh niên xung phong.
Đối tượng có nguy cơ cao bị nhiễm khuẩn uốn ván
Bên cạnh những nguyên nhân nêu trên vi khuẩn uốn ván còn xâm nhập qua các tổn thương do phẫu thuật, nạo phá thai hay trong quá trình sinh đẻ. Uốn ván dây rốn thường hay gặp ở trẻ sơ sinh thường khởi phát 2 tuần sau sinh. Trẻ sẽ có các dấu hiệu như bỏ bú, xuất hiện các cơn co cứng (thường là toàn thân) và tỉ lệ tử vong cao nếu không điều trị kịp thời.
II. Dấu hiệu nhận biết sớm khi bị nhiễm vi khuẩn uốn ván
1. Thời kỳ ủ bệnh
Thời kỳ ủ bệnh tính từ khi bị thương đến khi xuất hiện dấu hiệu đầu tiên của nhiễm khuẩn uốn ván thường là biểu hiện cứng hàm từ 3 – 21 ngày. Thời gian ủ bệnh tùy thuộc vào vị trí vết thương, mức độ bị thương và tình trạng sức khỏe của mỗi người. Trung bình khởi phát bệnh trong vòng 7 ngày. Thời gian ủ bệnh càng ngắn (dưới 7 ngày) thì mức độ bệnh càng nặng.
2. Thời kỳ khởi phát
Thời kỳ khởi phát bắt đầu từ khi cơ hàm bị co cứng đến khi xuất hiện cơn co giật đầu tiên hoặc co thắt hầu họng – thanh quản trong khoảng 1 – 7 ngày. Thời gian khởi phát càng ngắn (dưới 48 giờ) thì bệnh càng nặng.
Triệu chứng thường gặp ở thời kỳ này bao gồm: mỏi hàm, khó nói, cảm giác vướng khi nuốt, khó nhai, khó há miệng. Hàm cắn chặt hơn khi đè lưỡi xuống hàm dưới – dấu hiệu Trismus, dấu hiệu này phổ biến ở tất cả người bệnh.
Ngoài ra, người bệnh còn co cứng các cơ khác:
– Co cứng cơ nhai và cơ mặt, khiến cho bệnh nhân có nét mặt “cười nhăn”.
– Co cứng cơ gáy: cổ cứng và ngửa dần, cơ đòn chũm nổi rõ.
– Co cứng cơ lưng: lưng uốn cong hay ưỡn thẳng lưng.
– Co cứng cơ bụng: cơ thẳng phía trước gồ lên, sờ thấy cứng.
– Co cứng cơ ngực, cơ liên sườn.
– Co cứng chi trên: luôn ở tư thế gập tay.
– Co cứng chi dưới: tư thế duỗi.
– Khi bị kích thích, bệnh nhân bị cứng cơ và rất đau, kèm theo các triệu chứng như vã mồ hôi, bồn chồn, sốt cao.
3. Thời kỳ toàn phát
Thời kỳ toàn phát của nhiễm khuẩn uốn ván thường kéo dài 3 tuần với các biểu hiện sau:
– Căng cứng cơ toàn thân liên tục, người bệnh rất đau, co cứng đặc trưng làm cho người bệnh uốn cong như tấm ván.
– Co thắt thanh quản dẫn đến tím tái, khó thở, nặng hơn dẫn đến suy hô hấp, ngừng tim.
– Co thắt hầu họng gây khó nuốt, vướng khi nuốt, dễ sặc.
– Co thắt cơ vòng gây bí đại tiểu tiện.
– Co giật toàn thân: trong cơn co giật, bệnh nhân vẫn tỉnh táo, tay nắm chặt, lưng cong, tay gấp, chân duỗi. Co thắt thanh quản, hô hấp dễ xảy ra dẫn đến giảm thông khí, thiếu oxy, ngừng tim và có thể tử vong.
– Rối loạn thần kinh thực vật: da tái xanh, mồ hôi vã ra nhiều, tăng tiết đờm dãi, sốt trên 39 – 40 độ, huyết áp không ổn định, ngừng tim.
Bệnh nhân lên cơn co giật đang điều trị tại bệnh viện
4. Thời kỳ lui bệnh
Thời kỳ lui bệnh bắt đầu khi các cơn co giật thưa dần về mức độ và tần suất, miệng có thể há ra, phản xạ nuốt trở lại. Thời kỳ này kéo dài vài tuần đến vài tháng tùy theo mức độ của bệnh.
III. Các biến chứng nguy hiểm của bệnh uốn ván
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, uốn ván có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm với các tiên lượng bệnh khá dè dặt.
– Gãy xương: co thắt cơ hoặc co giật là các biểu hiện thường thấy, nhưng trong trường hợp nặng có thể dẫn đến gãy xương.
– Viêm phổi: nhiễm trùng hô hấp có thể xảy ra khi hít phải dịch tiết của dạ dày, sau đó tiến triển thành viêm phổi.
– Động kinh: nếu tình trạng nhiễm trùng lan đến não, ở người bệnh xuất hiện các biểu hiện tương tự như động kinh.
– Tắc phổi: mạch máu ở phổi có thể bị tắc nghẽn và ảnh hưởng đến hệ hô hấp, hệ tuần hoàn. Người bệnh cần điều trị bằng oxy và thuốc chống đông máu.
– Suy thận nặng: co thắt cơ nghiêm trọng làm phá hủy cơ xương dẫn đến rò rỉ protein vào đường niệu, có thể dẫn đến suy thận nặng.
– Biến chứng trên tim mạch: Bệnh nhân có thể gặp huyết áp thay đổi thất thường, các cơn hạ huyết áp đột ngột, loạn nhịp và có khi là ngừng tim.
IV. Phương pháp phòng bệnh hiệu quả
Các chuyên gia đều nhận định tiêm vắc xin phòng ngừa uốn ván hiện nay là phương pháp phòng bệnh có hiệu quả nhất. Việc tiêm phòng sẽ đảm bảo cho bạn không bị mắc bệnh trong khoảng thời gian nhất định. Một số đối tượng được khuyến cáo đặc biệt nên tiêm vắc xin phòng uốn ván như:
– Phụ nữ đang mang thai và trẻ sơ sinh: Việc tiêm phòng vắc xin uốn ván là vô cùng quan trọng nhằm đảm bảo sức khỏe của mẹ và bé. Bởi khi trẻ sơ sinh bị nhiễm trùng uốn ván cho thấy nguy cơ tử vong lên tới 90%.
– Nông dân: Người nông dân là một trong các đối tượng có nguy cơ cao nhiễm bệnh, bởi trong quá trình làm việc, họ thường xuyên phải tiếp xúc với bùn đất, phân động vật,…Nếu không may bị thương, vi khuẩn uốn ván sẽ theo con đường này để xâm nhập vào cơ thể.
– Công nhân: Ngoài người nông dân thì công nhân cũng là đối tượng đặc biệt cần tiêm vắc xinphòng bệnh, bởi họ thường làm việc trong môi trường không đảm bảo vệ sinh. Tiêm phòng giúp giảm tối đa nguy cơ bị mắc bệnh.
Tiêm vacxin phòng uốn ván ở phụ nữ mang thai
Uốn ván là căn bệnh nguy hiểm nếu không may bị mắc phải. Tuy nhiên, nếu được phòng bệnh cẩn thận, bạn có thể đáp ứng miễn dịch trong thời gian dài, giảm nỗi lo khi gặp phải các vết thương hở.
