Thiếu máu cơ tim – Những thông tin nhất định phải biết

Thiếu máu cơ tim là gì?

Thiếu máu cơ tim là tình trạng giảm lưu lượng máu đến cơ tim khiến cơ thể có nguy cơ gặp một số vấn đề như nhồi máu cơ tim dẫn đến nguy hiểm tính mạng. Vậy nguyên nhân gây ra tình trạng này là gì? Triệu chứng? Cách điều trị ra sao? Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu thông qua bài viết này nhé!

Thiếu máu cơ tim là gì?

Thiếu máu cục bộ cơ tim xảy ra khi lưu lượng máu đến tim của bạn bị giảm, ngăn cơ tim nhận đủ oxy. Nó có thể khiến đau ngực hoặc khó chịu khi một phần của tim không nhận đủ máu. Tình trạng này rõ hơn khi gắng sức hoặc phấn khích, lúc này là khi tim yêu cầu lưu lượng máu lớn hơn.

Bệnh thiếu máu cơ tim bắt đầu từ các hạt cholesterol trong máu tích tụ trên thành của các động mạch cung cấp máu cho tim. Sau đó là hình thành các mảng bám. Những chất lắng đọng này thu hẹp các động mạch và cuối cùng làm tắc nghẽn dòng chảy của máu. Vì vậy mà thiếu máu cục bộ làm giảm lưu lượng máu dẫn đến giảm lượng oxy cung cấp cho cơ tim.

Triệu chứng của bệnh thiếu máu cơ tim

Các triệu chứng của bệnh thiếu máu cơ tim có thể phát triển chậm khi các động mạch dần dần bị tắc nghẽn, hoặc chúng có thể xảy ra nhanh chóng nếu một động mạch đột ngột bị tắc.

Tức ngực là triệu chứng phổ biến của bệnh thiếu máu cơ tim

Triệu chứng phổ biến nhất của thiếu máu cơ tim là tức ngực hoặc đau, hoặc khó chịu xảy ra thường xuyên khi hoạt động, sau khi ăn hoặc vào những thời điểm có thể đoán trước khác. Hiện tượng này thường là ở bên trái của cơ thể (cơn đau thắt ngực) do ảnh hưởng của việc thu hẹp các động mạch của tim.

Các biểu hiện khác có thể phổ biến hơn ở phụ nữ, người lớn tuổi và những người mắc bệnh tiểu đường bao gồm:

– Đau cổ hoặc hàm.

– Cơn đau ở ngực lan ra sau vai hoặc cánh tay, lưng hoặc các khu vực khác.

– Nhịp tim nhanh.

– Khó thở khi bạn hoạt động thể chất.

– Buồn nôn và ói mửa. Cảm thấy hơi hoặc khó tiêu (phổ biến hơn ở phụ nữ).

– Đổ mồ hôi.

– Mệt mỏi.

Đây có thể là dấu hiệu báo trước của nhồi máu cơ tim cần yêu cầu cấp cứu ngay lập tức.

Nguyên nhân gây thiếu máu cơ tim là gì?

Nguyên nhân gây thiếu máu cơ tim là cục máu đông, mảng xơ vữa

Có một số điều kiện sau có thể dẫn đến thiếu máu cơ tim bao gồm:

– Bệnh động mạch vành (xơ vữa động mạch): Các mảng bám chủ yếu là cholesterol tích tụ trên thành động mạch và làm hạn chế lưu lượng máu. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất của thiếu máu cơ tim.

– Cục máu đông: Các mảng xơ vữa phát triển trong động mạch có thể bị vỡ, gây ra cục máu đông di chuyển trong lòng mạch. Chúng có nguy cơ làm tắc nghẽn động mạch và dẫn đến thiếu máu cơ tim đột ngột, nghiêm trọng, gây các cơn đau tim. Tuy nhiên hiếm khi cục máu đông có thể di chuyển đến động mạch vành từ những nơi khác trong cơ thể.

– Co thắt động mạch vành: Đây là nguyên nhân không phổ biến của bệnh thiếu máu cơ tim. Sự thắt chặt tạm thời của các cơ trong thành động mạch làm giảm hoặc thậm chí ngăn cản lưu lượng máu đến một phần của cơ tim trong thời gian ngắn.

Những yếu tố nguy cơ gây thiếu máu cơ tim

Những yếu tố khác có nguy cơ dẫn đến thiếu máu cơ tim như:

– Một số bệnh lý khác như huyết áp cao, tiểu đường.

– Thói quen không tốt: hút thuốc lá, lười vận động, uống rượu quá nhiều. Thiếu tập thể dục có liên quan đến 7-12% các trường hợp.

Lười tập thể dục là yếu tố tăng khả năng bị thiếu máu cơ tim

– Không kiểm soát cân nặng tốt như ăn kiêng kém, béo phì, cholesterol trong máu cao.

– Yếu tố thần kinh như trầm cảm, căng thẳng tâm lý. Trong một nghiên cứu, những phụ nữ không bị căng thẳng vì cuộc sống và công việc đã thấy đường kính mạch máu tăng lên, dẫn đến giảm sự tiến triển của chứng xơ vữa động mạch. Ngược lại, những phụ nữ có tình trạng căng thẳng cao liên quan đến công việc, đường kính của các mạch máu bị giảm và tăng lên đáng kể sự tiến triển của bệnh.

– Tiền sử gia đình có người mắc bệnh: Khả năng di truyền của bệnh được ước tính từ 40% đến 60%.

Bệnh thiếu máu cơ tim có nguy hiểm không?

Thiếu máu cục bộ nếu không được điều trị có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như:

– Đau tim: Nếu động mạch vành bị tắc nghẽn hoàn toàn, tình trạng thiếu máu và oxy dẫn đến nhồi máu cơ tim gây phá hủy một phần cơ tim. Thiệt hại có thể nghiêm trọng và đôi khi gây tử vong.

Một trong biến chứng nghiêm trọng của thiếu máu cơ tim là đau tim

– Nhịp tim bất thường (loạn nhịp tim): Nhịp tim bất thường có thể làm suy yếu tim và có thể đe dọa tính mạng.

– Suy tim: Theo thời gian, các đợt thiếu máu cục bộ lặp đi lặp lại có thể dẫn đến suy tim.

Vì vậy, nếu có nghi ngờ thiếu máu cơ tim nên chẩn đoán nguyên nhân và tiến hành điều trị ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Chẩn đoán thiếu máu cơ tim như thế nào?

Khi thấy các triệu chứng, người bệnh nên đến các cơ sở y tế để chẩn đoán nguyên nhân gây ra. Bác sĩ sẽ tiến hành đặt câu hỏi và hỏi về tiền sử bệnh của bạn, nếu cần thiết yêu cầu thực hiện một số kỹ thuật như:

– Điện tâm đồ (ECG): Các điện cực gắn vào da cho phép ghi lại các hoạt động điện của tim. Những thay đổi nhất định trong hoạt động điện của tim có thể là dấu hiệu của tổn thương tim.

– Kiểm tra tim khi thực hiện gắng sức: Nhịp tim, huyết áp và nhịp thở được theo dõi khi điều kiện như đi bộ trên máy chạy bộ hoặc đạp xe cố định. Tập thể dục làm cho tim bơm máu mạnh hơn và nhanh hơn bình thường, do đó kỹ thuật này có thể phát hiện các vấn đề về tim mà hoạt động thông thường không để ý.

Chẩn đoán thiếu máu cơ tim khi gắng sức

– Siêu âm tim: Sóng âm thanh hướng vào trái tim từ một thiết bị sẽ tạo ra hình ảnh video về trái tim. Siêu âm tim có thể giúp xác định xem một vùng tim nào đó có bị tổn thương và không hoạt động tốt hay không.

– Siêu âm tim gắng sức: Tương tự như siêu âm tim thông thường, ngoại trừ việc kiểm tra được thực hiện sau khi bạn tập thể dục trong điều kiện gắng sức.

– Xét nghiệm máu: Thiếu máu cơ tim có thể dẫn đến những rối loạn chuyển hóa, làm thay đổi chỉ số về máu.

– Thử nghiệm ứng suất hạt nhân: Một lượng nhỏ chất phóng xạ được tiêm vào máu. Trong khi bạn tập thể dục, bác sĩ có thể theo dõi khi nó di chuyển qua tim và phổi – cho phép xác định các vấn đề về lưu lượng máu.

– Chụp động mạch vành: Thuốc nhuộm được tiêm vào các mạch máu của tim. Sau đó, một loạt hình ảnh tia X (chụp mạch) được chụp, cho thấy đường đi của thuốc nhuộm. Kỹ thuật này giúp cho bác sĩ một cái nhìn chi tiết về bên trong mạch máu.

– Chụp CT tim: Kỹ thuật này xác định xem có bị tích tụ canxi trong động mạch vành hay không – một dấu hiệu của chứng xơ vữa động mạch vành. Các động mạch tim cũng có thể được nhìn thấy bằng cách sử dụng chụp CT (chụp mạch vành CT).

Điều trị thiếu máu cơ tim như thế nào?

Tùy thuộc vào mức độ thiếu máu cơ tim mà bác sĩ sẽ chỉ định những phương pháp điều trị thích hợp. Chúng bao gồm dùng thuốc, phẫu thuật hoặc cả hai.

Thuốc men

Điều trị thiếu máu cơ tim bằng nhiều thuốc khác nhau

Việc sử dụng thuốc cần tuyệt đối tuân theo chỉ định của bác sĩ vì bất cứ loại thuốc nào cũng có nguy cơ gây ra tác dụng ngoài ý muốn và tương tác với thuốc khác. Thuốc điều trị thiếu máu cơ tim bao gồm:

– Aspirin: Aspirin hoặc các chất làm loãng máu khác làm giảm nguy cơ đông máu, giúp ngăn ngừa tắc nghẽn động mạch vành.

– Nitrat: Những loại thuốc này giúp mở rộng động mạch, cải thiện lưu lượng máu đến và đi từ tim. Lưu lượng máu nhiều hơn giúp tim không phải làm việc nhiều.

– Thuốc chẹn beta: Những loại thuốc này giúp cơ tim được thư giãn, làm chậm nhịp tim và giảm huyết áp để máu có thể lưu thông đến tim dễ dàng hơn.

– Thuốc chặn canxi: Chúng giúp mạch máu được thư giãn và mở rộng, tăng lưu lượng máu trong tim. Ngoài ra, chúng cũng làm chậm dòng chảy lưu lượng máu và giảm khối lượng công việc cho tim.

– Thuốc giảm cholesterol: Những loại thuốc này làm giảm chất lắng đọng trên động mạch vành.

– Thuốc ức chế men chuyển (ACE): Những loại thuốc này giúp thư giãn mạch máu và giảm huyết áp. Thường được sử dụng khi bị huyết áp cao hoặc tiểu đường cùng với thiếu máu cục bộ cơ tim. Hoặc khi bị suy tim hoặc tim không bơm máu hiệu quả.

– Ranolazine: Thuốc này giúp thư giãn động mạch vành để giảm đau thắt ngực.

Các thủ tục để cải thiện lưu lượng máu

Đôi khi, việc điều trị bằng thuốc không đem lại hiệu quả, bác sĩ tiến hành thực hiện một số kỹ thuật như:

– Nong mạch và đặt stent: Một ống dài, mỏng (ống thông) được đưa vào phần bị hẹp của động mạch. Một thiết bị để mở rộng động mạch giúp tăng lưu lượng máu.

Kỹ thuật nong mạch điều trị thiếu máu suy tim

– Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành: Bác sĩ phẫu thuật sử dụng một mạch máu từ phần khác của cơ thể để tạo mảnh ghép với mục đích cho máu lưu thông xung quanh động mạch vành bị tắc hoặc hẹp. Đây là loại phẫu thuật tim hở thường chỉ được áp dụng cho những người có một vài động mạch vành bị hẹp.

– Tăng cường sóng xung kích từ bên ngoài: Phương pháp điều trị ngoại trú không xâm lấn này có thể được khuyến nghị nếu các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Giúp điều trị thiếu máu cơ tim ở người đau ngực dai dẳng sau khi đã tái thông động mạch vành bằng các biện pháp trên.

Ngăn ngừa bệnh thiếu máu cơ tim

Thay đổi một phần chế độ ăn uống, sinh hoạt có thể ngăn ngừa thiếu máu cơ tim. Bên cạnh đó là hỗ trợ cho việc điều trị được tốt hơn. Chúng bao gồm:

– Bỏ hút thuốc: Thuốc lá gây hại cho sức khỏe nói chung và sức khỏe tim mạch nói riêng. Để có cơ thể đẩy lùi được bệnh tật nên bỏ thuốc lá, tuy khó khăn nhưng nên từ từ từng tháng, từng tuần đến khi bỏ hẳn,

– Điều trị các bệnh hoặc tình trạng sức khỏe khác làm tăng nguy cơ thiếu máu cục bộ cơ tim như tiểu đường, huyết áp cao và cholesterol trong máu cao.

– Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế chất béo bão hòa và ăn nhiều ngũ cốc, trái cây và rau quả.

Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh ngăn ngừa thiếu máu cơ tim

– Tập thể dục an toàn để cải thiện lưu lượng máu đến tim của bạn.

– Duy trì cân nặng hợp lý.

– Giảm căng thẳng: Phân chia thời gian làm việc và nghỉ ngơi để kiểm soát căng thẳng.

Trên đây là những thông tin cần thiết về thiếu máu cơ tim. Mong rằng với kiến thức này có thể giúp ích được cho bạn. Điều quan trọng là khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ thiếu máu cơ tim nên đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và có phương pháp điều trị thích hợp nhất.