Viêm ruột ở trẻ sơ sinh – Cha mẹ chớ nên coi thường

Bệnh viêm ruột ở trẻ sơ sinh

Trẻ em có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện cùng với đường ruột còn non nớt nên rất dễ bị tổn thương. Trong số đó nhiều trẻ có biểu hiện đi ngoài thường xuyên nhưng nhiều ba mẹ cứ nghĩ là ăn những thức ăn không đảm bảo vệ sinh. Tuy nhiên một nguyên nhân ít ngờ đến là viêm ruột cũng có thể gây ra tình trạng này. Vậy viêm ruột là gì? Triệu chứng ra sao? Cách điều trị như thế nào. Hãy cùng Dược Điển Việt Nam tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Bệnh viêm ruột ở trẻ sơ sinh là gì?

Đường ruột ở trẻ sơ sinh còn non yếu nên có thể mắc các bệnh đường ruột. Một trong những bệnh này là bệnh viêm ruột (IBD) gây nên tình trạng viêm đường tiêu hóa. IBD là thuật ngữ chung được sử dụng để mô tả hai tình trạng bệnh lý khác nhau:

– Bệnh Crohn, có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào của hệ tiêu hóa bao gồm miệng, thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già và hậu môn…

– Viêm loét đại tràng, chỉ ảnh hưởng đến niêm mạng bên trọng của ruột già.

Bệnh viêm ruột đôi khi bị nhầm lẫn với hội chứng ruột kích thích (IBS) vì các triệu chứng trùng lặp nhau nhưng IBS không gây ra các tổn thương trong niêm mạc được ruột. Chúng không phải là một căn bệnh giống nhau nên sẽ được điều trị rất khác nhau.

IBD là một tình trạng mãn tính (kéo dài) có thể tái phát nhiều lần, hiện không có cách chữa trị. Với phương pháp điều trị hiệu quả, nhiều trẻ bị IBD có thể không có triệu chứng trong thời gian dài.

Một thể của viêm ruột như viêm ruột hoại tử được coi là cấp cứu nội ngoại khoa thường gặp ở trẻ sơ sinh. Tỷ lệ chiếm từ 1-5 % trẻ sơ sinh, nhất là ở trẻ đẻ non dễ bị bệnh gấp 100 lần với trẻ sinh đủ tháng.

Các triệu chứng của bệnh viêm ruột ở trẻ nhỏ

Triệu chứng viêm ruột ở trẻ như thế nào?

IBD khiến các lớp của thành ruột bị viêm và loét. Các triệu chứng ảnh hưởng tới trẻ sẽ phụ thuộc vào mức độ viêm của ruột. Một số triệu chứng thường gặp như:

– Đau bụng.

– Tiêu chảy (phân lỏng, nước), có thể có máu hoặc chất nhầy, nhận thấy có máu trong phân, trên giấy vệ sinh hoặc trong bồn cầu.

– Chảy máu trực tràng (chảy máu từ dưới lên).

Nếu con của bạn bị bệnh Crohn, chúng cũng có thể bị:

– Sốt.

– Buồn nôn và / hoặc nôn mửa.

– Chán ăn, có thể dẫn đến giảm cân, phát triển kém.

– Bệnh viêm ruột có thể gây ra các vấn đề khác như phát ban, các vấn đề về mắt, đau khớp và viêm khớp, và các vấn đề về gan.

Theo thời gian, các triệu chứng của IBD có thể trở nên tồi tệ hơn (được gọi là những cơn bùng phát) hoặc chúng có thể biến mất (thuyên giảm).

Nói chung, các triệu chứng viêm ruột ở trẻ nhỏ cũng khá giống với người lớn. Nếu thấy trẻ có bất kỳ triệu chứng nào ở trên hoặc sụt cân mà không giải thích được, ba mẹ nên đưa con đi khám bác sĩ để được chẩn đoán nguyên nhân và có phương pháp điều trị thích hợp.

Nguyên nhân gây bệnh viêm ruột ở trẻ nhỏ là gì?

Nguyên nhân của IBD vẫn chưa được hiểu rõ. Người ta tin rằng chế độ ăn kiêng không gây ra IBD. Một số yếu tố có thể tác động đến bệnh viêm ruột ở trẻ nhỏ như:

– Trẻ em có thành viên trong gia đình bị IBD có nhiều cơ hội tự phát triển tình trạng này hơn. 

– Nhiễm vi khuẩn đường ruột: Một số vi khuẩn thường có nguy cơ gây bệnh như trực khuẩn lỵ Escherichia coli, Salmonella, Shigella và Campylobacter jejuni… Những nguyên liệu để chế biến món ăn cho trẻ không được rửa sạch và chế biến đúng các có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng này.

– Nhiễm virus: Một số virus gây viêm đường ruột phải kể đến như virus rota, virus adeno…

Nguyên nhân gây ra bệnh viêm ruột ở trẻ là gì?

– Nhiễm ký sinh trùng: Một số động vật nguyên sinh như Giardia lamblia, Cryptosporidium, Amoeba… cũng có thể gây bệnh viêm ruột ở trẻ nhỏ.

– Di truyền (gen di truyền): Một số gen nhất định mà bạn sinh ra có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh IBD hơn. Nguy cơ phát triển IBD là từ 5-30% nếu trẻ có người thân như cha mẹ, anh chị em ruột mắc bệnh.

– Hệ thống miễn dịch phản ứng mạnh: Hệ thống miễn dịch của trẻ phản ứng quá mạnh mẽ khi tiếp xúc với những tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus…. Điều này có thể gây viêm và dẫn đến các triệu chứng tiêu hóa không mong muốn.

– Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột.

Bởi vì hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện nên nếu có tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể, tấn công ồ ạt thì rất dễ mắc phải các vấn đề về đường ruột. Tuy nhiên bệnh IBD không lây nhiễm (không thể bị lây bởi bất kỳ ai khác) nên ba mẹ không quá lo lắng khi cho con đi học tại trường học.

Bệnh viêm ruột ở trẻ nhỏ có nguy hiểm không?

Ở một số người trẻ, bệnh viêm ruột (IBD) ở mức độ nhẹ và dễ kiểm soát còn đối với những trường hợp nặng việc kiểm soát có thể khó khăn hơn. Ảnh hưởng của bệnh đối với trẻ nhỏ có thể là đáng kể, chúng có thể cảm thấy xấu hổ vì có vấn đề với đường ruột.

Vấn đề khó khăn mà trẻ nhỏ có thể phải đối phó là việc phải đi vệ sinh gấp và ít có dấu hiệu báo trước. Nỗi sợ hãi về điều này xảy ra và không thể đi vệ sinh kịp thời có thể là nguyên nhân gây ra lo lắng, nhất là đối với trẻ em ở trường.

Trẻ em thường được chẩn đoán IBD trong thời kỳ thanh thiếu niên, nhưng IBD có thể được chẩn đoán ở mọi lứa tuổi. Bé trai và bé gái đều có khả năng được chẩn đoán như nhau.

Khi bị viêm IBD, ruột của trẻ không thể làm nhiệm vụ phân hủy thức ăn và hấp thụ chất dinh dưỡng. Điều này có thể khiến trẻ chậm lớn, kém tăng cân và kém dinh dưỡng

Chẩn đoán viêm ruột ở trẻ như thế nào?

Chẩn đoán bệnh viêm ruột ở trẻ

Bệnh viêm ruột rất dễ nhầm lẫn với hội chứng ruột kích thích do các triệu chứng rất giống nhau. Do đó, trẻ cần được đi khám bác sĩ nhi khoa hoặc bác sĩ tiêu hóa nhi khoa. Sau khi hỏi về những triệu chứng của trẻ, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số kỹ thuật cần thiết nếu có nghi ngờ mắc bệnh viêm ruột:

– Xét nghiệm máu và phân (phân) để kiểm tra các tình trạng như thiếu máu (huyết sắc tố thấp), protein trong máu thấp (albumin) hoặc bằng chứng về tình trạng viêm ở đâu đó trong cơ thể (protein phản ứng C tăng cao, tốc độ máu lắng hoặc số lượng bạch cầu (WBC).

– Nội soi (thực hiện bằng một máy ảnh đặc biệt được sử dụng để kiểm tra ruột). Đây là chẩn đoán bắt buộc để tìm ra các tổn thương ở niêm mạc ruột giúp chẩn đoán IBD.

Nếu có tổn thương ở niêm mạc đường ruột, bác sĩ sẽ có những biện pháp điều trị thích hợp. 

Điều trị IBD ở trẻ nhỏ như thế nào?

Điều trị IBD tùy thuộc vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của bệnh, và liệu trẻ bị bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng. Mặc dù điều trị có thể giúp kiểm soát bệnh nhưng hiện tại vẫn chưa có cách chữa trị hoàn toàn. Nhiệm vụ của việc điều trị là kiểm soát tình trạng viêm, giảm các triệu chứng, chữa lành niêm mạc ruột, ngăn ngừa biến chứng. Đồng thời khắc phục mọi vấn đề về dinh dưỡng và tối ưu hóa sự tăng trưởng và dậy thì.

Sử dụng thuốc

Điều trị viêm ruột như thế nào?

Điều trị IBD có thể bao gồm các loại thuốc để:

– Ngăn chặn hoặc kiểm soát tình trạng viêm (bao gồm các thuốc steroid). Thuốc cortisone có thể gây ra các tác dụng phụ (như tăng cân, nổi mụn, thay đổi tâm trạng, khó tập trung và đau đầu).

– Ngăn chặn bệnh trở nên tồi tệ hơn, giữ cho trẻ không có các triệu chứng (như mesalazine).

– Ngăn chặn hệ thống miễn dịch tấn công cơ thể và gây ra viêm. Một số loại thuốc này có thể cần được tiêm hoặc truyền trong bệnh viện.

– Kiểm soát cơn đau (ví dụ như paracetamol).

– Cung cấp cho cơ thể lượng vitamin và khoáng chất còn thiếu (như vitamin tổng hợp).

Ba mẹ nên biết tên và liều lượng của các loại thuốc, tác dụng phụ và lý do tại sao trẻ cần sử dụng chúng. Từ đó có kiến thức về căn bệnh này hơn.

Phẫu thuật

Đôi khi bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng gây ra các vấn đề không thể khắc phục bằng thuốc và có thể cần phẫu thuật. Bác sĩ của con bạn sẽ nói chuyện với bạn về điều này, nếu cần.

Chăm sóc trẻ bị viêm ruột như thế nào?

Do tình trạng viêm ruột có thể tái phát ở những phần còn lại của đường ruột chưa bị bệnh nên viêm ruột có thể tái phát làm ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống. Vì vậy trẻ sau khi được điều trị cần đi khám sức khỏe định kỳ, ngăn ngừa bùng phát bệnh viêm ruột

Một số nguyên nhân gây bùng phát bệnh viêm ruột ở trẻ như:

– Không dùng thuốc cho IBD theo chỉ dẫn của bác sĩ.

– Phải dùng thuốc như kháng sinh hoặc NSAIDS (ibuprofen, naproxen hoặc aspirin).

– Nhiễm trùng đường tiêu hóa.

– Bị căng thẳng nhiều làm thay đổi chế độ ăn uống, uống thuốc dẫn đến tổn thương đường ruột.

Vì vậy nên tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ về sử dụng thuốc, xây dựng chế độ ăn uống thích hợp.

Xây dựng chế độ dinh dưỡng tốt

Xây dựng chế độ ăn cho trẻ ngăn ngừa bệnh tái phát

Một chế độ ăn uống tốt có thể kiểm soát các cơn bùng phát bệnh viêm ruột. Tuy nhiên trẻ cùng cần một chế độ ăn uống bình thường, cân bằng. Điều này có nghĩa là trẻ có thể ăn bất cứ thứ gì từ bất kỳ nhóm thực phẩm nào. Hiện này không có thực phẩm cụ thể nào được chứng minh là gây ra bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng. Nhưng ở một số trẻ lại thấy rằng một số loại thực phẩm có thể làm cho các triệu chứng nghiêm trọng hơn. Do đó ba mẹ cần chú ý đến những loại thực phẩm cần bổ sung cho con.

Uống đủ nước, nghỉ ngơi đầy đủ

Luôn nhắc con bạn luôn uống đủ nước, nghỉ ngơi đầy đủ. Bổ sung nước luôn quan trọng đối với trẻ bị IBD, đặc biệt khi trẻ đang bị tiêu chảy. Cho uống nước và dung dịch có chất điện giải (ít calo). Tránh đồ uống có nhiều đường như soda hoặc nước trái cây, vì có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Cố gắng uống ít nhất 2 lít chất lỏng mỗi ngày.

Thực hành vệ sinh răng miệng tốt

Dùng chỉ nha khoa và đánh răng giúp ngăn ngừa loét miệng gây đau khi bùng phát bệnh. Đồng thời vệ sinh răng miệng tốt có thể ngăn ngừa được vi khuẩn tấn công, vì đây là bộ phận dễ bị vi khuẩn tấn công từ môi trường xung quanh.

Ngăn ngừa bệnh viêm ruột ở trẻ như thế nào?

Ngăn ngừa viêm ruột ở trẻ sơ sinh

Nguyên nhân gây ra bệnh chưa rõ ràng nhưng một số yếu tố nguy cơ cần được cố gắng loại bỏ để ngăn ngừa được bệnh viêm ruột. Chúng bao gồm:

– Thường xuyên vệ sinh đồ chơi cho trẻ, không cho trẻ có thói quen mút tay hoặc đồ chơi. Trẻ thường có thói quen nhặt đồ ăn sau khi rơi, lúc này ba mẹ cần chú ý bỏ đi để tránh những vi khuẩn gây bệnh cho trẻ.

– Dạy trẻ cách rửa tay thường xuyên, đặc biệt sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn.

– Lựa chọn những loại thực phẩm đảm bảo vệ sinh, an toàn cho trẻ. Bên cạnh đó là cho trẻ ăn chín uống sôi.

Tuy tỷ lệ bị viêm ruột ở trẻ là thấp, tuy nhiên ba mẹ cần chú ý đến các triệu chứng của trẻ để có phương pháp điều trị tốt nhất. Chúc trẻ và ba mẹ thật nhiều sức khỏe.