Lỗ khí và chỉ số lỗ khí (Phụ lục 12.24) – Dược điển Việt Nam 5
Nếu nội dung bài viết chưa chính xác, vui lòng thông báo cho chúng tôi tại đây
Th7
Một số trường hợp, lỗ khí và chỉ số lỗ khí có ý nghĩa trong kiểm nghiệm dược liệu, số lượng lỗ khí (số lỗ khi trên 1 cm2 biểu bì) và chỉ số lỗ khí (tỷ lệ lỗ khí và số tế bào biểu bì trên một diện tích) thường là những đại lượng tương đối cố định đối với một loài, trong nhiều trường hợp cho phép phân biệt các loài trong cùng một chi.
Các kiểu lỗ khí
Hình ảnh một số kiểu lỗ khí cơ bản được đưa trong Hình 12.24, dựa vào hình dạng và Cách sắp xếp của các tế bào xung quanh lỗ khí để phân biệt các kiểu lỗ khí, hay gặp các kiểu như sau:
(1) Kiểu hỗn bào (irregular-celled): Lỗ khí được bao bọc bởi nhiều tế bào giống như là bào biểu bì, không có tế bào phụ (các tế bào xung quanh lỗ khí có số lượng không xác định, sắp xếp lộn xộn không theo thứ tự).
(2) Kiểu dị bào (unequal-celled): Lỗ khí được bao bọc bởi 3 tế bào phụ, trong đó có 1 tế bào nhỏ hơn 2 tế bào còn lại.
(3) Kiểu trực bào (cross-celled): Lỗ khí được bao bọc bởi 2 tế bào phụ nằm thẳng góc với trục dọc của lỗ khí (khe lỗ khí).
(4) Kiểu song bào (parallel-celled): Lỗ khí được bao bọc bởi 2 tế bào phụ nằm song song với trục dọc của lỗ khí.
Xem thêm: Định tính dược liệu và các chế phẩm bằng kính hiển vi (Phụ lục 12.18) – Dược điển Việt Nam 5
Chỉ số lỗ khí
Sử dụng một trong các phương pháp sau đây để xác định số lỗ khí trên một diện tích biểu bì:
– Sao chép bề mặt biểu bì bằng nhựa colodion hoặc bóc biểu bì rồi cắt các mẫu có kích thước thích hợp (hoặc kích thước 1 cm2 nếu cần xác định số lỗ khí trên 1 cm2) để quan sát dưới kính hiển vi. Đem số lỗ khí trong một diện tích hoặc 1 cm2.
– Quan sát trực tiếp dưới kính hiển vi phản xạ các mẫu đã được cắt với kích thước thích hợp.
– Chụp ảnh một diện tích bề mặt biểu bì, đếm số lỗ khí và các loại tế bào trên ảnh.
Xác định chỉ số lỗ khí theo công thức sau:
Chỉ số lỗ khí = (100 x S)/(E + S)
Trong đó:
S là số lỗ khí trên một diện tích (thường tính trên một vi trường).
E là số tế bào biểu bì (bao gồm cả các loại hình thái lông) trong cùng một diện tích (thường tính trên một vi trường).
Yêu cầu: Đối với mỗi mẫu thử, chỉ số lỗ khí thu được là giá trị trung binh của ít nhất 10 lần thực hiện.
