Thuốc lá điện tử
Hút thuốc lá thông thường là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nên căn bệnh ung thư phổi quái ác. Để thay thế, thuốc lá điện tử đã và đang trở thành trào lưu của giới trẻ. Câu hỏi đặt ra là thuốc lá điện tử có an toàn không? Cùng Dược Điển Việt Nam tìm ra giải đáp trong bài viết sau.
I. Thuốc lá điện tử là gì?
Thuốc lá điện tử được biết đến với các tên gọi khác nhau như thuốc lá vaporizer, vape hoặc hệ thống phân phối nicotine điện tử. Thuốc lá điện tử là một thiết bị mô phỏng, trong đó có chứa tinh dầu, không chứa các thành phần như thuốc lá điếu thông thường. Thuốc lá điện tử sử dụng dung dịch chứa Nicotine được chiết xuất từ cây thuốc lá.
Khác với thuốc lá thông thường là dùng lửa để đốt cháy còn thuốc lá điện tử lại sử dụng điện để đốt cháy chất lỏng bên trong nó. Dưới tác động của nhiệt độ, chất lỏng này sẽ bốc hơi, tạo mùi và cảm giác y hệt như đang hút thuốc lá thật.
Do vậy, điểm nổi bật được các nhà sản xuất quảng cáo đó là thuốc lá điện tử khi hút chỉ tạo ra hơi nước, không có khói như thuốc lá thường nên an toàn với sức khỏe. Tuy nhiên, loại thuốc lá này có thực sự an toàn cho sức khỏe của người dùng hay không thì vẫn đang là vấn đề chưa được làm sáng tỏ.
Độ mạnh của thuốc lá điện tử được xác định dựa trên hàm lượng của Nicotin có trong tinh dầu. Hàm lượng này được biểu thị bằng mg/ml hoặc theo phần trăm. Hiện nay, theo một số nghiên cứu cho thấy hàm lượng nicotin thực tế có trong thuốc lá điện tử đôi khi vẫn có sai lệch đáng kể so với thông tin hiển thị trên nhãn sản phẩm. Đây chính là vấn đề đáng lo ngại về mức độ an toàn thực sự của dạng thuốc lá này.
Các loại thuốc lá điện tử trên thị trường
II. Cơ chế hoạt động của thuốc lá điện tử
Thuốc lá điện tử hoạt động như thế nào để mang đến sự khoan khoái cho người hút?
Thiết kế của các loại thuốc lá điện tử cũng vô cùng đa dạng, có các dạng phổ biến như hình điếu thuốc truyền thống, xì gà, chiếc bút, ổ đĩa flash,…
Nguyên lý hoạt động vô cùng đơn giản, người dùng chỉ cần ngậm vào đầu ống chứa ở cuối điếu thuốc. Sau đó, bộ phận cảm ứng sẽ hoạt động, chất lỏng từ dung dịch bên trong sẽ bay hơi và tỏa khói ảo để người dùng hút. Mỗi lần sử dụng xong người dùng chỉ cần sạc pin và thay thế ống chứa nếu đã sử dụng hết.
Thuốc lá điện tử có thể dùng 1 lần hoặc nhiều lần tùy từng loại. Nếu hết dung dịch bên trong thì cần bổ sung thêm dung dịch tinh dầu và các chất khác. Hầu hết tinh dầu chứa nicotine, propylene glycol, hương liệu, glycerin thực vật,…
III. Thành phần của thuốc lá điện tử
1. Nước
Trong nhiều loại tinh dầu của thuốc lá điện tử thường có chứa nước. Dưới tác động của nhiệt độ nước sẽ nóng lên biến thành các hạt nước nhỏ hơn và hòa lẫn trong khói để người hút hút vào.
2. Nicotine
Đây chính là tác nhân gây nghiện trong cả thuốc lá điện tử và thuốc lá thông thường. Hoạt chất này có khả năng kích thích hệ thần kinh trung ương, gây tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim và hô hấp.
Theo các nghiên cứu hàm lượng Nicotine ở thuốc lá điện tử thấp hơn rất nhiều so với lượng Nicotine có trong điếu thuốc lá thường
Người hút thuốc lá điện tử có thể tự ý điều chỉnh hàm lượng Nicotine bằng cách chọn loại tinh dầu có nồng độ Nicotine thấp ở những địa chỉ bán chính hãng. Điều này góp phần không nhỏ trong việc hạn chế tác động của thuốc lá đối với sức khỏe của bản thân.
3. Propylene Glycol
Đây được biết đến là một loại cồn không có màu, không mùi và không vị. Hoạt chất này có tác dụng làm chất chống đông, giúp hạ nhiệt độ đóng băng của nước. Với công dụng như vậy, Propylene Glycol được dùng trong chế biến thực phẩm, mỹ phẩm, trong các nhà máy tạo khói hay tạo sương mù trên sân khấu.
Đây được xem là chất an toàn nhưng theo các chuyên gia hoạt chất này cũng có khả năng gây kích ứng phổi và mắt, đặc biệt không an toàn khi sử dụng ở những người mắc các bệnh phổi mãn tính như hen suyễn, tắc nghẽn phổi mãn tính.
4. Glycerin
Cũng tương tự như Propylene Glycol, theo FDA đây là một loại hóa chất an toàn cho người, được phép sử dụng trong dược phẩm và thực phẩm. Hoạt chất này không màu, không mùi và có vị hơi ngọt.
Tuy nhiên, theo các nghiên cứu khoa học trên thế giới cho thấy nếu hút một lượng lớn loại hóa chất này trong một thời gian dài thì có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe đường hô hấp, tim mạch.
5. Chất tạo mùi
Hiện nay, thuốc lá điện tử trên thị trường có rất nhiều loại với mùi hết sức phong phú như mùi Táo, Cherry, Cam, Chocolate,… thậm chí là giống với mùi thuốc lá thật.
Hầu hết các nhà sản xuất quảng cáo thì những mùi này đều có từ hoa quả thiên nhiên nhưng thực chất là các chất hóa học tạo mùi trong thực phẩm.
Theo các nhà nghiên cứu của Đại học Harvard chỉ ra rằng: Có tới 75% trong số 51 loại tinh dầu có chứa Diacetyl – đây là tác nhân gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính.
6. Khí làm nóng và bay hơi
Một số loại chất thường xuất hiện khi tinh dầu trong thuốc lá điện tử bị đốt nóng bao gồm:
– Formaldehyde, Acetaldehyde: Đây là hai chất có thể gây ung thư.
– Acrolein: Chất này được hình thành khi nung nóng Glycerin. Nó có thể làm tổn thương phổi, ảnh hưởng đến chức năng tim mạch của những người hút thuốc.
Đặc biệt, khi nhiệt độ của tinh dầu tăng thì nồng độ cả 3 chất này cũng tăng theo. Người dùng thường có xu hướng tăng điện áp của pin lên, tăng nhiệt độ lên để có thể hút được nhiều hơn và thỏa mãn cảm giác. Do vậy, lượng Nicotine và 3 chất kể trên sẽ tăng lên đáng kể trong lúc hút.
7. Các hạt nhỏ và kim loại
Ngoài ra, trong thuốc lá điện tử còn chứa thê các hạt bụi nhỏ (Particulates). Đây chính là tác nhân gây ra các tổn thương mạch máu, viêm, ảnh hưởng thần kinh,… Mật độ các hạt bụi trong thuốc lá điện tử tương tự như thuốc lá thật.
Bên cạnh đó, trong loại thuốc lá này còn chứa một số kim loại độc như thiếc, niken, chì, cadimi và thủy ngân xuất hiện trong hơi khói của loại thuốc lá này.
Thành phần của thuốc lá điện tử
IV. Tác hại của thuốc lá điện tử
Với bảng thành phần phức tạp như vậy và cơ chế hoạt động như trên, nhiều người đặt ra câu hỏi rằng thuốc lá điện tử liệu có an toàn hay không? Câu trả lời là KHÔNG. Theo các nghiên cứu khoa học, thuốc lá điện tử là sản phẩm mới xuất hiện trong những năm gần đây với mục đích thay thế thuốc lá thường nhưng khi sử dụng lâu dài sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe. Những tác hại có thể kể đến như:
– Một số nghiên cứu đăng trên Kỷ yếu Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ chỉ ra rằng với những con chuột bị phơi nhiễm với khói thuốc lá điện tử có mức độ tàn phá ADN ở tim, phổi và bàng quang cao hơn rất nhiều so với chuột hít không khí đã lọc.
– Mặc dù, hàm lượng Nicotine trong thuốc lá điện tử đã được giảm xuống đáng kể nhưng trong thành phần của dạng thuốc lá này Nicotine vẫn là chất gây nghiện chính. Như chúng ta đã biết, Nicotine có khả năng gây ra những tác động xấu đến hệ thần kinh, não bộ, tăng nguy cơ cao huyết áp và mắc các bệnh lý tim mạch. Tỉ lệ mắc huyết áp cao, rối loạn nhịp tim tăng theo hàm lượng Nicotine mà người dùng hút vào. Thậm chí khi sử dụng với liều lượng lớn có khả năng gây ra suy tim và tử vong.
– Bên cạnh đó, trong thuốc lá điện tử còn chứa các thành phần tiềm ẩn rủi ro gây ung thư như Formaldehyde, Acetaldehyde và Tetrahydrocannabinol (chất độc hại, kích thích thần kinh).
– Thuốc lá điện tử được khuyến cáo không đảm bảo an toàn đối với thanh thiếu niên, người trẻ tuổi hay phụ nữ mang thai.
– Một số trường hợp có thể bị nhiễm độc nếu dính, nuốt hoặc hít phải dịch lỏng của thuốc lá điện tử qua da hoặc mắt.
– Ngoài ra, đã ghi nhận một số trường hợp tai nạn liên quan đến việc sử dụng thuốc lá điện tử. Khi pin thuốc lá điện tử bị lỗi có thể gây cháy nổ, đặc biệt là trong khi sạc.
Thuốc lá điện tử gây ảnh hưởng đến sức khỏe nghiêm trọng
V. Sử dụng thuốc lá điện tử có gây nghiện hay không?
– Do trong thuốc lá điện tử vẫn có chứa Nicotine, đây là một chất có khả năng gây nghiện tương tự như Heroin và Cocaine. Những người thường xuyên sử dụng thuốc lá điện tử thì não và cơ thể đã hình thành thói quen với việc có Nicotine. Vì vậy, việc bỏ thuốc lá điện tử cũng khó như từ bỏ thuốc lá thường. Thậm chí là không thể bỏ được.
– Khi ngừng sử dụng thuốc lá điện tử, nồng độ Nicotine trong máu sẽ giảm và gây ra triệu chứng cai thuốc (Nicotine Withdrawal Symptoms). Người hút thuốc lá sẽ có những biểu hiện như cảm giác bứt rứt, khó chịu, bồn chồn và sự thôi thúc mạnh mẽ muốn sử dụng dụng ngay thuốc lá hay thuốc lá điện tử. Đây chính là triệu chứng của người nghiện Nicotine.
– Vì vậy, dù ở bất kỳ độ tuổi nào một khi đã sử dụng thuốc lá hay thuốc lá điện tử đều có nguy cơ gây nghiện Nicotin. Đặc biệt, với những người hút thuốc trong thời gian dài thì càng không thể cai được mà thậm chí còn trở nên nghiện thuốc hơn.
Thuốc lá có thể gây nghiện hay không?
Hút thuốc lá điện tử chỉ là công cụ để thay thế thuốc lá thường và có thể điều chỉnh được hàm lượng Nicotine nhưng không thực sự an toàn đối với sức khỏe. Vì vậy, tốt nhất không nên sử dụng thuốc lá thường hay thuốc lá điện tử, đặc biệt là những người trẻ tuổi. Nếu thường xuyên hút thuốc lá điện tử hoặc hít phải khói thuốc lá từ những người xung quanh thì nên đi khám sức khỏe tổng quát để sớm phát hiện các bệnh mắc phải, từ đó có biện pháp can thiệp sớm.
