Kiến thức bệnh học
Viêm màng não ở người lớn – Tất tần tật những điều cần biết
Viêm màng não ở người lớn
Viêm màng não là bệnh gây tổn thương hệ thần kinh gây hậu quả nguy hiểm, dễ xảy ra biến chứng và để lại hậu quả nặng nề. Không chỉ xảy ra với trẻ em, bệnh hoàn toàn có thể xuất hiện ở người trưởng thành. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu đầy đủ thông tin về bệnh viêm màng não ở người lớn để điều trị cũng như giúp phòng bệnh cho bản thân và mọi người xung quanh nhé!
1. Viêm màng não ở người lớn là gì?
Viêm màng não ở người lớn là tình trạng nhiễm trùng xuất hiện ở màng não, hay chính là các lớp mô làm nhiệm vụ bảo vệ, bao bọc xung quanh cơ quan não bộ và tủy sống. Trạng thái viêm có thể xảy ra ở cả 3 lớp mô gồm màng cứng ở ngoài cùng, ở giữa là màng nhện và màng mềm bên trong.
Viêm màng não là gì?
2. Nguyên nhân gây viêm màng não người lớn
Có rất nhiều nguyên nhân gây bệnh khác nhau, mức độ bệnh cũng theo đó mà biểu hiện nặng hay nhẹ cũng khác nhau. Một vài yếu tố phổ biến, gây nguy hiểm cho bệnh nhân được trình bày dưới đây.
2.1 Viêm màng não ở người lớn do virus
Trong trường hợp virus là nguyên nhân gây bệnh, các triệu chứng biểu hiện ra ngoài sẽ tương đối giống với cảm cúm thông thường. Vì vậy gây khó khăn trong việc phát hiện bệnh. Tuy nhiên, dạng bệnh này có khả năng chữa khỏi hoàn toàn nên có thể không đáng lo ngại.
2.2 Viêm màng não ở người lớn do vi khuẩn nói chung gây nên
Viêm màng não ở người lớn do vi khuẩn
Đây là nguyên nhân gây viêm màng não nguy hiểm nhất. Theo thống kê ở Mỹ, mỗi năm có trung bình từ 3000-5000 bệnh nhân mắc phải. Cho dù được phát hiện và điều trị kịp thời thì tiên lượng về bệnh cũng không tốt với tỉ lệ tử vong chiếm tới 20-25%. Nếu viêm màng não do vi khuẩn tiến triển nhanh thì chỉ trong vòng 24 giờ đầu cũng có tới 50% nguy cơ tử vong.
2.3 Viêm màng não ở người lớn do vi khuẩn HiB
HiB là tên viết tắt của vi khuẩn Haemophilus influenzae type B. Vi khuẩn này có thể được tìm thấy nhiều trong các dịch tiết ở mũi và họng của bệnh nhân. Vì vậy, bệnh có thể lây truyền trong cộng đồng, từ người bệnh sang người lành qua ho, hắt hơi, tuyến nước bọt. Tỷ lệ gây ra tử vong của dạng bệnh này ở mức khoảng 5%.
2.4 Viêm màng não ở người lớn do não mô cầu
Viêm màng não do mô cầu
Tác nhân là vi khuẩn Neisseria meningitidis, đây là nguyên nhân gây bệnh khá phổ biến ở trẻ nhỏ và người ít tuổi, nhưng lại ít gặp hơn ở người trưởng thành. Bệnh có khả năng lây lan thành dịch nhanh chóng do bệnh có thể lây truyền qua đường hô hấp và qua đường tiếp xúc với những vật dụng của bệnh nhân. Bệnh có thể gặp phải quanh năm nhưng cần đặc biệt chú ý nhất vào mùa xuân và mùa hè.
2.5 Viêm màng não ở người lớn do phế cầu
Vi khuẩn phế cầu Streptococcus pneumoniae gây ra viêm màng não với các triệu chứng cảnh báo điển hình, dễ nhận biết hơn cả. Bệnh nhân có thể sốt tới 39-40oC, đồng thời đau nhức đầu, mỏi cơ khớp. Nguy cơ cao ở những bệnh nhân có sẵn cơ địa bệnh lỹ nền như đái tháo đường, viêm tai giữa, viêm xoang, người nghiện rượu, mắc các bệnh mãn tính,…
3. Triệu chứng nhận biết viêm màng não ở người lớn
Bệnh viêm màng não ở người lớn sẽ trở nên rất nguy hiể, để lại hậu quả đáng tiếc nếu không được kịp thời phát hiện và điều trị hợp lý. Vì thế, cần hiểu rõ về các triệu chứng điển hình của bệnh để đến các cơ sở y tế gần nhất thăm khám, chẩn đoán xác định.
Triệu chứng viêm màng não ở người lớn
Các triệu chứng của bệnh bao gồm:
– Sốt cao (có thể đến hơn 39oC).
– Đau nhức đầu.
– Đau cổ, đau ơ bắp. các khớp kèm theo cứng vai gáy.
– Nôn, buồn nôn, nhạy cảm mạnh với ánh sáng.
– Có thể xuất hiện những cơn động kinh.
– Buồn ngủ hoặc khó tỉnh dậy.
– Chức năng não bị rối loạn như lú lẫn, hôn mê, nói nhảm,…
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các biểu hiện viêm màng não thể hiện ra bên ngoài là không đầy đủ. Nhất là với các đối tượng người cao tuổi, người có bệnh lý nền mãn tính (suy giảm chức năng gan, thận, tiểu đường) hoặc bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch.
Vì vậy, khi thấy cơ thể mệt mỏi bất thường, không rõ nguyên nhân, chúng ta cần phải đến gặp bác sĩ để được tư vấn, điều trị đúng lúc.
4. Các xét nghiệm chẩn đoán viêm màng não
Sau khi thăm khám các dấu hiệu lâm sàng của người bệnh, bác sĩ sẽ có chỉ định xét nghiệm chẩn đoán chính xác bằng nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm:
– Chọc dò dịch não tủy: Lấy trực tiếp dịch não tủy để xét nghiệm, nghiên cứu. Mục đích là để xác định diễn biến bệnh, nguyên nhân gây bệnh và để thử khả năng nhạy thuốc của vi sinh vật. Từ đó đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả.
Chọc dò dịch não tủy để chẩn đoán viêm màng não
– Xét nghiệm công thức máu: Có ý nghĩa quan trọng để đánh giá tình trạng nhiễm trùng hiện tại của bệnh nhân. Ở một vài trường hợp đặc biệt, cần thiết phải cấy máu để tìm nguyên nhân gây bệnh.
– Xét nghiệm vật lý, chụp hình (CT, MRI): Là một phương pháp hiện đại, có khả năng chẩn đoán, đánh giá được các biến chứng do viêm màng não tác động gây ra.
– Sinh thiết: Phương pháp được yêu cầu nhằm phân biệt phát ban da thông thường và phát ban do viêm màng não gây ra.
Chụp CT, MRI để chẩn đoán viêm màng não
5. Viêm màng não điều trị như thế nào?
Sau khi xác định được chính xác nguyên nhân và mức độ bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra các phương án điều trị hợp lý và hiệu quả.
Tùy theo tính nghiêm trọng của bệnh mà người bệnh được chỉ định các hướng khác nhau. Chỉ khi tình trạng bệnh rất nhẹ thì bệnh nhân mới có thể điều trị ngoại trú thành công. Những trường hợp còn lại, ở mức độ nặng hơn đều cần sự can thiệp, theo dõi sát sao của các bác sĩ và nhân viên y tế.
Điều trị viêm màng não tại bệnh viện
Quá trình điều trị bệnh bao gồm:
– Điều trị triệt để nguyên nhân:
+ Tùy thuộc vào vi khuẩn, virus hay nấm gây bệnh mà sử dụng các thuốc điều trị cho phù hợp, đem lại hiệu quả cao.
+ Cũng dựa vào kết quả chọc dò dịch não tủy, xác định độ nhạy của vi sinh vật để dùng thuốc đáp ứng tốt. Thuốc kháng sinh thường được đưa vào theo đường tĩnh mạch bằng cách tiêm trực tiếp hoặc truyền từ từ qua ống dịch truyền.
– Giảm nhanh áp lực nội sọ: Các thuốc lợi tiểu được sử dụng ngay để giảm tình trạng phù nề mô, dẫn đến giảm áp lực của hệ thống dịch não tủy.
– Sử dụng kèm các thuốc điều trị triệu chứng: Việc sử dụng thuốc hạ sốt, giảm đau, thuốc chống nôn,… để hạn chế các biến chứng có thể xảy ra.
6. Các biện pháp giúp phòng ngừa viêm màng não
Viêm màng não ở người lớn tuy là một căn bệnh nguy hiểm nhưng sẽ không còn là mối đe dọa nếu mỗi người biết tự bảo vệ mình, chủ động thực hiện phòng ngừa. Các biện pháp hữu hiệu như sau:
– Tiêm chủng đầy đủ vắc-xin phòng viêm não ngay từ khi còn nhỏ: Ở khoảng 11-12 tuổi tiêm lần một và tiêm nhắc lại khi 16-18 tuổi. Bên cạnh đó, các vắc-xin phòng sởi, thủy đậu, quai bị và rubella cũng có tác dụng ngăn ngừa các bệnh mà khi diễn ra có thể dẫn đến viêm màng não.
Tiêm vắc-xin giúp phòng ngừa viêm màng não hữu ích nhất
– Đồ dùng cá nhân cần được sử dụng riêng biệt, không chung với người khác. Bởi lẽ bệnh có thể lây lan qua đường hô hấp, tuyến nước bọt hoặc khi tiếp xúc với bàn tay, đồ dùng đã nhiễm khuẩn của người bệnh.
– Khi cần tiếp xúc với bệnh nhân thì cần phải giữ khoảng cách an toàn tối thiểu (khoảng 1m).
– Thường xuyên rửa tay sạch sẽ khi giao tiếp nơi đông người hoặc các khu vực công cộng.
– Giữ gìn vệ sinh môi trường. Loại bỏ ao tù, nước đọng, ngăn ngừa tích tụ bụi rác.
– Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại. Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây, protein,…
Chế độ ăn uống lành mạnh góp phần phòng ngừa viêm màng não ở người lớn
– Luyện tập thể dục thể thao đều đặn, giúp cải thiện sức khỏe.
– Khi có dấu hiệu bất thường nào cần thăm khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Như vậy, viêm màng não ở người lớn rất nguy hiểm nếu không phát hiện sớm. Vì vậy khi bệnh nhân có các dấu hiệu cần đưa đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán và có các biện pháp điều trị phù hợp, tránh để lại biến chứng và hậu quả nặng nề.
