Những thông tin cần biết về Ketamin?

Công thức hóa học của Ketamin

Ketamin là một hoạt chất có khả năng gây mê, giảm đau hiệu quả. Cùng tìm hiểu những thông tin về ketamin, cách dùng và những dấu hiệu chẩn đoán, xử trí khi quá liều ketamin qua bài viết sau đây!

1. Ketamin là gì?

Ketamine hay còn gọi là Ke, là một chất thuộc nhóm thuốc gây mê. Chất này đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt để sử dụng trong điều trị cho người và thú y từ những năm 1970. Ban đầu Ketamin chủ yếu được sử dụng để giúp bệnh nhân khởi mê và duy trì gây mê nhằm giảm đau trong quá trình phẫu thuật và trong một số trường hợp khác. Tuy nhiên ngày nay có nhiều đối tượng lạm dụng nó như một chất ma túy để gây ảo giác. Vì vậy Ketamin cần được quản lý một cách hết sức cẩn thận.

Ngày nay Ketamin bị lạm dụng như một chất ma túy để gây ảo giác

2. Tác dụng của Ketamin

Trong Y học, Ketamin có những tác dụng như:

– Làm dịu thần kinh và làm mất trí nhớ tạm thời của bệnh nhân dù bệnh nhân trông vẫn tỉnh.

– Ở liều thấp, Ketamin có tác dụng giảm đau giống như những Opioid khác.

– Nó còn có tác dụng kích thích hô hấp, tim mạch, vì vậy hay được dùng trong những trường hợp shock vì giảm thể tích máu. Ngoài ra thuốc còn có tác dụng giãn phế quản, có thể sử dụng cho những bệnh nhân bị hen, COPD.

Ở liều thấp Ketamin giúp giảm đau

3. Chỉ định và chống chỉ định

3.1. Chỉ định

Ketamin được chỉ định trong các trường hợp:

– Gây mê ngắn hạn mà không cần phải gây giãn cơ. Khởi mê sau đó duy trì bằng các thuốc gây mê khác. Duy trì gây mê sau khi khởi mê bằng những thuốc gây mê khác. Ketamin có giá trị đặc biệt trong việc gây mê nhiều lần ở trẻ em.

– Cắt bỏ mô, cấy ghép da ở những người bị bỏng nặng, hoặc trong một số trường hợp phẫu thuật vùng nông khác.

– Trong các trường hợp phẫu thuật chỉnh hình như: Nắn xương, đóng đinh, cắt xương hoặc trong các trường hợp sinh thiết.

– Mổ mắt, mũi, mồm hoặc có khi được dùng trong cả nhổ răng.

– Mổ tử cung lấy thai nhi.

– Gây mê ở bệnh nhân hen, người đang bị co rút khí quản cần gây mê ngay.

3.2. Chống chỉ định

Ketamin đặc biệt bị chống chỉ định cho những bệnh nhân tăng huyết áp, bao gồm cả những bệnh nhân có tiền sử bị tai biến.

Ngoài ra Ketamin còn bị cấm dùng ở bệnh nhân có tiền sử sản giật hay tiền sản giật.

Ketamin bị chống chỉ định ở những bệnh nhân tăng huyết áp

4. Tác dụng phụ khi sử dụng Ketamin

Khi dùng Ketamin, người dùng có thể gặp một số phản ứng phụ như sau:

– Tim mạch: Ketamin gây tăng huyết áp và mạch nhanh tạm thời. Thi thoảng thuốc lại gây hạ huyết áp và mạch tim chậm. Trong một vài trường hợp thì loạn nhịp tim cũng có thể xảy ra. Với tùy từng bệnh nhân, tác dụng phụ làm tăng huyết áp có thể là một phản ứng có tác dụng tốt. 

– Hô hấp: Việc sử dụng Ketamin liều cao hoặc tiêm quá nhanh có thể gây suy hô hấp, ngừng thở, có thể gặp co thắt thanh quản hay tắc đường thở khi gây mê bằng Ketamine. 

– Mắt: Có hiện tượng nhìn đôi hoặc động mắt. Nhãn áp có thể tăng nhẹ. 

– Tâm thần: Trong khi hồi phục bệnh nhân có thể bị mê sảng và có những giấc mơ sinh động (vui vẻ hoặc khó chịu) kèm theo hoặc các hoạt động tâm thần vận động, biểu hiện bằng cảm xúc hoặc cư xử không đúng mức. Ở những người trẻ (dưới 15 tuổi) các phản ứng này thường ít gặp nên Ketamin rất có ích trong việc gây mê ở trẻ. Các phản ứng này cũng ít gặp ở người cao tuổi (trên 65 tuổi), ảnh hưởng của các phản ứng này giảm đi cùng với kinh nghiệm dùng thuốc của bác sĩ. Các phản ứng này chỉ là tạm thời và không để lại di chứng. 

– Thần kinh: Ở một số bệnh nhân xuất hiện hiện tượng tăng trương lực cơ với biểu hiện là những cơn co giật. 

– Dạ dày, ruột: Người sử dụng thuốc có thể gặp tình trạng chán ăn, buồn nôn và nôn nhưng không nghiêm trọng.

– Các phản ứng khác: Đau tại chỗ, kích ứng chỗ tiêm ít gặp, hoặc đôi khi có thể là phát ban tạm thời giống sởi. Nước bọt có thể tiết nhiều gây khó thở, có thể dùng thuốc chống tiết nước bọt kèm theo để hạn chế tác dụng không mong muốn này.

Ketamin đặc biệt có ích trong gây mê ở trẻ em

Nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường sau khi dùng thuốc, cần báo ngay cho bác sĩ hoặc các chuyên gia y tế để có biện pháp xử trí kịp thời.

5. Cách dùng Ketamin an toàn

– Chỉ sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ và phải tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ.

– Khi sử dụng đường tiêm cần tiến hành tiêm chậm để tránh hiện tượng suy hô hấp.

– Khi sử dụng cần trang bị đầy đủ thiết bị hồi sức cấp cứu cần thiết.

– Tránh sử dụng cùng các chất tương kỵ.

– Thận trọng ở bệnh nhân nghiện rượu hoặc ngộ độc rượu cấp tính.

6. Xử trí khi quá liều

Quá liều Ketamin có thể gây ra tình trạng ức chế hô hấp, thậm chí là suy hô hấp. Cần có các biện pháp hỗ trợ thông khí để giữ bão hòa oxy trong máu, đồng thời loại trừ CO2.

Ketamin cần được dùng theo chỉ định của bác sĩ và có sự giám sát chặt chẽ, không dùng quá liều quy định.

7. Tác hại của việc lạm dụng Ketamin

Ngày nay, không chỉ ở Việt Nam mà ở trên thế giới cũng đã xảy ra nhiều vụ việc đau lòng do lạm dụng Ketamin gây ra. Nhiều người do nghiện Ketamin đã có những hành vi như giết người, cướp của,… gây nhiều hậu quả nghiêm trọng cho gia đình và xã hội.

Tóm lại, nếu hiểu và sử dụng đúng cách thì Ketamin là một thuốc gây mê có giá trị sử dụng cao trong y học. Tuy nhiên nếu lạm dụng thì không chỉ để lại những ảnh hưởng về sức khỏe cho người sử dụng mà còn có thể để lại nhiều hậu quả lớn cho gia đình và xã hội.

Ketamin nếu sử dụng đúng cách là một thuốc có giá trị sử dụng cao trong y học

Ketamin nếu được sử dụng đúng cách là một thuốc có giá trị cao trong y học. Tuy nhiên việc lạm dụng nó sẽ để lại rất nhiều hậu quả khôn lường. Vì vậy chỉ nên sử dụng khi có sự hướng dẫn của bác sĩ và nên tuân thủ tuyệt đối theo liều sử dụng của bác sĩ.