Sưng hạch, nổi hạch là một trong những cảnh báo quan trọng về sức khỏe
I. Tìm hiểu chung về sưng hạch, nổi hạch ở cổ
1. Hạch và chức năng của hạch
Hạch (hạch bạch huyết) là một tổ chức lympho trong hệ tuần hoàn bạch huyết. Thông thường, nó phân bố rải rác ở nhiều bộ phận trong cơ thể từ phủ tạng đến các mô mềm dưới da.
Hạch đóng vai trò quan trọng, là một phần của hệ thống miễn dịch tự nhiên của cơ thể. Nhiệm vụ của chúng là ngăn ngừa tác nhân gây bệnh tấn công chủ yếu là các bệnh liên quan đến viêm nhiễm. Các hạch này thường có hình bầu dục, kích thước có thể to nhỏ tùy thuộc vào mức độ viêm.
Nổi hạch là hiện tượng xuất hiện các khối nhỏ hình tròn, bầu dục hoặc bé như hạt đậu, khi ấn thường thấy đau nhức và đa phần sẽ chứa các dịch bên trong ở vùng cổ. Có một số hạch sẽ nổi lên, sau đó sẽ biến mất mà không để lại ảnh hưởng gì.
2. Các vị trí thường bị nổi hạch?
Hạch có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trong cơ thể. Thông thường, hạch sẽ xuất hiện nhiều nhất ở các vị trí sau:
– Nổi hạch ở bẹn.
– Nổi hạch ở sau tai và cổ.
– Nổi hạch ở nách.
Đây là loại hạch thường xuyên xuất hiện ở trẻ em và những người từ 20 – 50 tuổi.
Khi nào hạch sẽ nổi lên?
Khi có tác nhân lạ muốn tấn công vào cơ thể, hạch tham gia trực tiếp vào việc tiêu diệt các tế bào lạ, vi khuẩn, virus,…Đồng thời, chúng cũng gián tiếp tạo ra cơ chế miễn dịch cho cơ thể giúp ngăn ngừa các phản ứng viêm.
Sưng hạch, nổi hạch ở cổ thường xảy ra ở trẻ em
3. Đặc điểm của nổi hạch ở cổ. Phân biệt hạch lành tính, ác tính
Bản chất của hạch là những khối u, có thể lành tính hoặc ác tính. Chúng ta cần xem xét và nhận dạng đúng loại để có cách chữa trị kịp thời cho người bệnh.
Phân biệt hạch lành tính hay ác tính dựa trên các yếu tố sau:
– Kích thước: Thông thường, hạch lành tính có kích thước tương đối nhỏ, chỉ vài mm. Còn hạch ác tính kích thước sẽ lớn hơn, tăng nhanh theo thời gian, đồng thời, xuất hiện thêm nhiều hạch ở vị trí khác nhau.
– Mức độ di động của hạch: Hạch ác tính thường cứng, khả năng di động kém, trong khi đó đối với các hạch lành tính thì khi sờ vào thấy di động tốt.
– Thời gian nổi hạch: Thông thường, các loại hạch lành tính chỉ xuất hiện một thời gian, sau đó biến mất sau 1 vài ngày, còn hạch ác tính thời gian kéo dài lâu hơn.
Như vậy, cần phân biệt rõ hạch lành tính và ác tính để có biện pháp điều trị kịp thời.
II. Sưng hạch, nổi hạch ở cổ do nguyên nhân nào?
Thông thường, hạch thường xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau:
– Hệ thống miễn dịch đã bị suy giảm: Khi sức đề kháng của cơ thể kém, cơ thể tự xuất hiện các hạch. Khi sức đề kháng của cơ thể tốt hơn, hạch sẽ tự biến mất.
– Viêm nhiễm ở vùng đầu cổ: Các viêm nhiễm ở vùng đầu cổ như viêm họng, viêm amidan, viêm xoang, viêm tuyến nước bọt,… làm sưng hạch, nổi hạch ở cổ. Thông thường, các hạch này có kích thước bé, khi hiện tượng viêm nhiễm giảm hoặc chấm dứt thì hạch sẽ biến mất.
– Bệnh lao hạch: nhiều trường hợp xuất hiện lao hạch, các hạch này có kích thước không đều, không đau và dính với nhau thành chùm, chạy dọc theo 2 bên cơ ức đòn, dưới xương hàm.
– Các bệnh lý khác ở vùng cổ: Một số bệnh lý ở vùng cổ như u mỡ, chồi xương, u nang,… cũng làm sưng hạch, nổi hạch ở cổ.
– Các bệnh lý ác tính: Việc sưng hạch, nổi hạch ở cổ có thể do các bệnh ác tính gây nên như bệnh bạch cầu cấp, u lympho ác tính,… Đồng thời, các tế bào ung thư di căn, ung thư hạch cũng là nguyên nhân dẫn đến việc sưng hạch, nổi hạch ở cổ.
– Ngoài ra, sưng hạch, nổi hạch ở cổ cũng có do các số nguyên nhân sau:
+ Một số bệnh lý dị ứng, viêm hay bệnh hệ thống như: Lupus ban đỏ, HIV/AIDS,…
+ Sử dụng một số thuốc hướng thần có tác dụng phụ như Phenytoin, Phenobarbital,…
+ Tác dụng không mong muốn khi tiêm vacxin như tiêm phòng sởi, thương hàn, quai bị,…
Viêm nhiễm là một trong những nguyên nhân dẫn đến sưng hạch, nổi hạch ở cổ
III. Mức độ nguy hiểm của sưng hạch, nổi hạch ở cổ
Như đã trình bày ở trên, hạch lành tính có thể biến mất và không ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, đối với hạch ác tính rất nguy hiểm, khi nó xuất hiện đã báo hiệu tình trạng sức khỏe có dấu hiệu bất thường, thậm chí là ung thư. Do vậy, cần nắm bắt và kịp thời thăm khám bác sĩ để có cách xử trí kịp thời khi thấy xuất hiện các hạch.
IV. Làm gì để giảm sưng hạch, nổi hạch ở cổ
Khi thấy sưng hạch, nổi hạch ở cổ, điều đầu tiên bạn nên làm là đến cơ sở khám chữa bệnh để kiểm tra sức khỏe. Việc điều trị sưng hạch, nổi hạch sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân và tình trạng bệnh.
Kiểm tra, thăm khám bác sĩ khi thấy sưng hạch, nổi hạch ở cổ
Nếu là tình trạng nổi hạch lành tính do viêm nhiễm thì điều trị căn nguyên của bệnh thì hạch sẽ biến mất, khi thấy đau thì có thể chườm nóng để bớt sưng. Ngoài ra để điều trị giảm sưng hạch, nổi hạch bác sĩ có thể đưa ra các phác đồ điều trị khác nhau, thông thường là sẽ sử dụng các thuốc giảm đau dùng trong nổi hạch như Ibuprofen, Acetaminophen,…
Đối với một số trường hợp hạch ác tính, tiến triển thành ung thư thì việc điều trị cần tuyệt đối tuân thủ theo phác đồ của bác sĩ.
Hơn thế, khi sưng hạch, nổi hạch có thể sẽ kèm theo các triệu chứng sốt, mệt mỏi,… Như vậy, bệnh nhân cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, tăng cường sử dụng thực phẩm có nhiều chất dinh dưỡng để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể. Đồng thời, giữ tinh thần thoải mái, chế độ nghỉ ngơi, vận động hợp lý để lành bệnh.
Hy vọng qua bài viết trên đã cung cấp đến cho người đọc những thông tin hữu ích để nhận biết cũng như phương pháp xử trí khi phát hiện nổi hạch sau cổ. Đây có thể là các phản ứng sinh lý bình thường của cơ thể nhưng cũng có thể là cảnh báo cho cơ thể bạn đang gặp vấn đề nghiêm trọng.