Trà sói rừng và bí quyết trường thọ của người Mường tỉnh Hòa Bình

Cây sói rừng, hay còn gọi là cây chè rừng (cây Sói láng, cây sói nhẵn) là một loại dược liệu quý ở nước ta. Cây sói rừng có tên khoa học là Sarcandra glabra – đây là một vị thuốc quý trong Đông y, có công dụng hoạt huyết, giảm đau, ngăn ngừa sự phát triển và hình thành của u bướu, kháng viêm và giải độc. Ít ai biết rằng, uống trà sói rừng hàng ngày là bí quyết trường thọ của người Mường tại xã Lũng Vân, tỉnh Hòa Bình.

Ở nước ta, cây sói rừng chủ yếu phân bố tại các vùng núi cao, nhiều nhất là tại địa phận tỉnh Hòa Bình. Từ xa xưa, con người đã biết ứng dụng các loại cây thuốc trong việc chữa bệnh cứu người, cho nên các vị thuốc lá trong đời sống thường nhật đã trở thành một phần không thể thiếu. Từ những kinh nghiệm trong dân gian, các thế hệ cha ông truyền nối cho nhau và kết hợp các vị thảo dược khác và tạo thành những bài thuốc quý. Ngày nay, y học hiện đại còn sử dụng các hoạt chất trong tự nhiên để bào chế các loại thuốc và biệt dược hoặc các loại trà uống hàng ngày để phục vụ nhu cầu chữa bệnh của con người, đặc biệt là cây sói rừng.

Trong y học cổ truyền, cha ông ta đã biết dùng rễ cây sói rừng để chữa các triệu chứng đau tức ngực hoặc lấy lá tươi đắp để chữa rắn cắn. Cây sói rừng còn dùng để ngâm rượu hoặc chữa bệnh xương khớp, phong thấp, đắp vào các vết thương hoặc chống mụn nhọt. Sở dĩ cây sói rừng có nhiều công dụng như vậy đó là bởi các hoạt chất Alcaloid, Glycozid, Flavonoid… có trong sói rừng giúp tiêu viêm, giảm đau và chống lại các tác nhân oxy hóa. Ngoài những công dụng kể trên thì cây sói rừng còn là một trong những bài thuốc quý giúp phòng và hỗ trợ điều trị bệnh ung thư và giảm các bệnh u bướu lành tính khác.

Dựa vào những công dụng có trong cây sói rừng, nhiều giáo sư, bác sĩ đã tham gia nghiên cứu và bảo vệ nhiều đề tài liên quan đến loại thuốc quý này. Một trong những đề tài nghiên cứu thu hút sự quan tâm của giới y học và được các chuyên gia đánh giá cao đó là đề tài “Nghiên cứu ứng dụng cây Sói rừng (Sarcandra Glabra (Thunb) Nakai) ở Cao Bằng để hỗ trợ điều trị một số bệnh ung thư” của Thạc sỹ Nguyễn Quỳnh Anh, Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Cao Bằng. Nghiên cứu đã xác định thành phần hóa học và công dụng của các nhóm chất: Alcaloid, Glycozid, Flavonoid, Acid amin, acid béo, các nguyên tố vi lượng và đánh giá mức độ trong việc hỗ trợ điều trị bệnh nhân ung thư và tác động của cây sói rừng lên khối u bướu lành tính. Nhờ những công trình nghiên cứu và phát hiện quý giá về cây sói rừng mà một số địa phương ở nước ta đã quan tâm phát triển loại cây dược liệu này, đặc biệt là tại một số tỉnh như Hòa Bình, Cao Bằng và các tỉnh Tây Nguyên.

Tại Lũng Vân, tỉnh Hòa Bình – nơi được mệnh danh là thung lũng trường thọ bởi nơi đây có những người già sống đến hơn trăm tuổi. Một trong những bí quyết trường thọ của người dân nơi đây nằm ở chính loại nước uống hàng ngày từ lá và thân của cây sói rừng. Đây cũng là vị thuốc quen thuộc đối với người dân tộc Mường, được đúc kết và truyền nối từ thế hệ này sang thế hệ khác. Cây sói rừng cũng là loại cây được bày bán nhiều ở những phiên chợ vùng cao này.

Lợi ích khi uống trà sói rừng hàng ngày

Với lịch sử dùng thuốc chữa bệnh có từ hàng ngàn năm, y học của người Mường  rất phong phú đa dạng. Dựa vào những kinh nghiệm đi rừng, tiếp xúc với nhiều loại cây cỏ, cha ông ta đã biết phân biệt và chọn lựa các loại cây thuốc và mang về dùng để chữa bệnh. Không chỉ mọc nhiều trong rừng nguyên sinh, các loại cây thuốc của người Mường, đặc biệt là cây sói rừng còn được trồng nhiều tại vườn nhà, tiện cho việc thu hái và đun nước hàng ngày.

Nước từ cây sói rừng có màu đỏ, vị chát, tính hàn. Trong Đông y, người ta coi đây là vị thuốc rất tốt cho người bị xương khớp, bệnh gout, uống trà sói rừng hàng ngày còn giúp làm mát gan, giải độc gan, chữa các chứng mụn nhọt, bổ huyết, tốt cho phụ nữ sau sinh. Ngoài ra, các hoạt chất quý trong trà sói rừng có hoạt tính chống oxy hóa mạnh, giúp ngăn ngừa và làm giảm kích thước các khối u bướu lành tính như u xơ, u nang, hỗ trợ điều trị trên bệnh nhân bị ung thư. Ngày nay, y học hiện đại đã nhận ra công dụng của cây sói rừng và ứng dụng mạnh mẽ cây sói rừng trong đời sống hàng ngày, nghiên cứu bào chế thành công lá cây sói rừng thành một loại trà, có tên là Trà Sói Rừng dưới dạng trà túi lọc, thuận tiện cho việc uống hàng ngày.

Hiệp hội dinh dưỡng Mỹ đã từng công bố một thí nghiệm lâm sàng, cho thấy, việc uống trà hàng ngày có thể mang đến những tác dụng tích cực cho cơ thể. Trà sói rừng chứa hàm lượng cao các chất flavonoid chống oxy mạnh và ngăn ngừa sự hình thành của các gốc tự do. Các axit amin và chất béo trong trà sói rừng có tác dụng quan trọng trong việc hình thành và cấu tạo protein, hỗ trợ chuyển hóa, cải thiện tâm trạng, hạn chế stress và là một trong những thành phần giúp hỗ trợ giảm cân và đốt cháy lượng mỡ thừa.

Các hoạt chất Alcaloid, Glycosid giúp kháng viêm, tiêu sưng, giảm đau và ngăn chặn các yếu tố nguy cơ hình thành khối u ác tính, do vậy việc sử dụng trà sói rừng hàng ngày giúp phòng tránh ung thư, nhất là ung thư vú, ung thư tuyến tụy và ung thư tiền liệt tuyến. Trong trường hợp người đang có khối u bướu thì việc uống trà sói rừng hàng ngày cũng giúp bổ trợ làm tiêu u, tăng cường sức đề kháng và nâng cao thể trạng.