Thiếu máu não là tình trạng xảy ra khi lượng máu đến não không đủ để đáp ứng nhu cầu của nó. Đâu là nguyên nhân gây ra bệnh, biểu hiện như nào? Nên ăn gì, kiêng gì để nhanh khỏi? Cùng tìm hiểu thông tin về bệnh thiếu máu não để được giải đáp thắc mắc qua bài viết dưới đây!
1. Bệnh thiếu máu não là gì?
Bệnh thiếu máu não hay còn được gọi là thiếu máu cục bộ não. Bệnh xảy ra khi không có đủ lượng máu đến não để đáp ứng nhu cầu hoạt động của não. Khi thiếu oxy não quá lâu sẽ dẫn đến chết mô não, nhồi máu não hoặc đột quỵ do thiếu máu cục bộ. Đây là một dạng đột quỵ xuất hiện cùng với xuất huyết dưới màng nhện và xuất huyết trong não.
Có hai loại thiếu máu cục bộ:
– Thiếu máu cục bộ khu trú: Giới hạn ở một vùng cụ thể của não.
– Thiếu máu cục bộ toàn cầu: Thiếu máu ở vùng rộng của não.
Bệnh thiếu máu não được định nghĩa như vậy? Nếu mắc thiếu máu não sẽ gặp triệu chứng gì?
2. Triệu chứng của thiếu máu não
Triệu chứng của thiếu máu não
Các triệu chứng của thiếu máu não khác nhau tùy thuộc vào phần não bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu oxy, cũng như thời gian thiếu oxy kéo dài. Các triệu chứng sau đây có thể xuất hiện chỉ trong thời gian ngắn hoặc kéo dài. Một số triệu chứng và dấu hiệu điển hình của bệnh thiếu máu não như:
– Giảm trí nhớ, lú lẫn: Hay quên, thiếu tập trung, căng thẳng thần kinh, hiệu quả công việc giảm, khó hiểu lời người khác nói.
– Mất ngủ: Trằn trọc khó ngủ ban đêm nhưng lại ngủ gà ban ngày.
– Chóng mặt: Đặc biệt là khi thay đổi tư thế, đứng lên hoặc nằm xuống.
– Không có khả năng hoặc khó cử động cơ mặt.
– Đau đầu đột ngột mạnh: Nặng đầu, đau nửa đầu hoặc đau toàn bộ đầu.
– Vấn đề về thị lực: Do máu đi đến các cơ quan bị chậm chễ nên có thể xuất hiện triệu chứng mắt kém, mắt mờ, ù tai,…
– Nôn mửa: Tình trạng nôn mửa có thể đi kèm với hoa mắt, chóng mặt.
– Yếu một hoặc cả hai bên của cơ thể: Cơ thể mệt mỏi, thiếu sức lực.
– Ngoài ra, có thể gặp một số triệu chứng như: Nói lắp, mất ý thức, rối loạn vận động,…
3. Nguyên nhân gây thiếu máu não?
Não cần được cung cấp đầy đủ lượng máu giàu oxy để thực hiện chức năng bình thường. Oxy được cung cấp thông qua hai bộ mạch máu chính được gọi là động mạch cảnh trong và hệ thống cơ đốt sống (bao gồm hai động mạch đốt sống và động mạch đáy). Việc hình thành các cục máu đông thường là nguyên nhân chủ yếu của sự tắc nghẽn tuần hoàn, dẫn đến thiếu máu não.
Một số vấn đề của cơ thể có thể gây hình thành cục máu đông gồm:
– Xơ vữa động mạch, sự tích tụ của mảng bám hoặc chất béo tích tụ trong động mạch, có thể khiến mạch máu bị thu hẹp. Khi mạch máu thu hẹp và sức cản lớn sẽ làm hạn chế lưu lượng máu đến não. Các yếu tố nguy cơ có liên quan đến xơ vữa động mạch và bệnh mạch máu não như:
+ Tiền sử gia đình mắc bệnh tim.
+ Tăng lipid máu (tăng chất béo trong máu).
+ Tăng huyết áp (huyết áp cao).
+ Không hoạt động.
+ Béo phì.
+ Tuổi tác (càng già nguy cơ càng cao).
+ Hút thuốc.
+ Bệnh tiểu đường.
– Mạch máu bị chèn ép bởi bất kể thứ gì như khối u, cục máu đông, mảng xơ vữa,… đều gây chậm quá trình máu lên não, gây thiếu máu não.
– Thiếu máu cục bộ não cũng có thể do nhồi máu cơ tim. Khi lên cơn đau tim mà không được điều trị kịp thời, dẫn đến hình thành cục máu đông, làm chậm lưu lượng máu, ngăn máu đến não.
– Những người bị dị tật tim bẩm sinh khiến sự hình thành và kết nối của các động mạch bị ảnh hưởng, dễ xuất hiện các cục máu đông hơn.
– Thiếu máu hồng cầu hình liềm thường gây thiếu máu não. Trong bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm, có hiện tượng thiếu hồng cầu và những tế bào tồn tại không bình thường mà có hình dạng như hình liềm (hình lưỡi liềm). Ảnh hưởng đến hemoglobin – đóng vai trò vận chuyển oxy của các tế bào hồng cầu. Vì vậy, gây tình trạng xơ vữa động mạch và thiếu máu não.
– Một số bệnh nhiễm trùng nặng, gây vỡ mạch máu hoặc chấn thương làm mất nhiều máu có thể dẫn đến giảm lưu lượng máu lên não, hạ huyết áp.
– Thoái hóa đốt sống cổ, chấn thương cột sống: Ngoài động mạch cảnh trong, não còn được cung cấp oxy qua hệ thống cơ đốt sống. Khi các đốt sống cổ, cột sống bị thương sẽ ảnh hưởng đến quá trình vận chuyển máu đến não, gây thiếu máu não.
– Tình trạng thiếu máu cũng là một trong những nguyên nhân hay gặp dẫn đến chứng thiếu máu não.
Nếu có những yếu tố nguy cơ làm tăng tỉ lệ mắc bệnh như trên, bạn tuyệt đối không được chủ quan, cần thăm khám sức khỏe định kỳ thường xuyên và liên hệ với bác sĩ nếu có các dấu hiệu bất thường để được điều trị kịp thời.
4. Một số thói quen không tốt gây thiếu máu não
Rượu bia, thuốc lá không tốt cho người bị thiếu máu não
Một số thói quen xấu có thể gây ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn, gây thiếu máu não cần lưu ý:
– Hút thuốc lá: Nicotin có trong thuốc lá là một chất độc hại làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch vành, đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim. Từ đó gây thiếu máu não.
– Uống nhiều rượu bia: Uống nhiều rượu bia gây tăng huyết áp, loạn nhịp tim và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Vì vậy, hạn chế uống rượu bia sẽ giảm được nguy cơ thiếu máu não. Hơn nữa, uống nhiều rượu bia còn gây hại cho nhiều cơ quan khác gây nhiều bệnh khác như xơ gan, ung thư gan,…
– Stress, căng thẳng: Stress kéo dài dễ gây các tổn thương cho mạch máu, giảm lưu lượng máu đến não. Ngoài ra còn gây đau nửa đầu, tai biến mạch máu não,…
– Gối cao đầu khi ngủ: Thường xuyên gối đầu quá cao khi ngủ sẽ gây cản trở máu về não, giảm lưu lượng máu từ tim về não dẫn đến thiếu máu não.
– Ăn nhiều chất béo, đồ ăn chiên rán: Chất béo tích tụ từ ngày này qua ngày khác, hình thành các mảng xơ vữa động mạch gây thiếu máu não.
– Ít vận động: Vận động giúp tăng tuần hoàn máu, tăng lưu lượng máu đến não. Khi lười vận động sẽ khiến tuần hoàn máu kém, tê bì chân tay, việc lưu thông máu đến não cũng kém hơn.
Có thể thấy, nhiều thói quen không tốt đang len lỏi trong cuộc sống tăng nguy cơ thiếu máu não. Vậy thiếu máu não có nguy hiểm?
5. Thiếu máu não có nguy hiểm không?
Nhiều người thắc mắc: Thiếu máu não ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào?
Thiếu máu não là một bệnh lý rất nguy hiểm, chỉ đứng sau ung thư và các bệnh tim mạch theo đánh giá của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Do đó, không nên chủ quan trước căn bệnh này.
Nếu não bị ngừng cung cấp máu trong vòng 10 giây sẽ xuất hiện tình trạng rối loạn, trong vòng 4 phút thì sẽ gây hiện tượng chết não không hồi phục.
Khi mới mắc bệnh, người bệnh sẽ xuất hiện một số triệu chứng thoáng qua như: đau đầu, chóng mặt, khó ngủ,… Tuy nhiên, nếu bệnh nặng hơn và không được điều trị sẽ gây nguy hiểm. Mạch máu càng ngày càng hẹp và nhỏ dần, có thể gây thiếu máu đột ngột, thậm chí là đột quỵ, tử vong. Hoặc có thể bị ngã, tai nạn khi lên cơn thiếu máu đột ngột. Đôi khi để lại di chứng nặng như liệt, giảm trí nhớ,…
Khi mắc bệnh, cần hỏi ý kiến của bác sĩ, chuyên gia hoặc đến thăm khám tại bệnh viện để được chẩn đoán, đưa lời khuyên và có phương pháp điều trị hợp lý, phòng ngừa những nguy cơ tiềm ẩn có thể xảy ra.
6. Các loại thực phẩm nên ăn thường xuyên
Điều trị thiếu máu não qua chế độ dinh dưỡng cần kiên trì. Không thể điều trị hoàn toàn nhanh chóng trong vài ngày bằng ăn uống.
Lưu lượng máu lên não phụ thuộc vào chính tuần hoàn của cơ thể. Một trái tim khỏe và cơ thể sản sinh đủ hồng cầu thì tình trạng thiếu máu não sẽ được cải thiện đáng kể. Vì vậy, cần bổ sung thực phẩm tốt cho tim mạch và thực phẩm chứa nhiều sắt, folate và vitamin B12.
Dưới đây là cẩm nang về một số loại thực phẩm dành cho người thiếu máu não. Nên sử dụng thường xuyên, góp phần hỗ trợ điều trị bệnh. Hãy cùng chúng tôi tiếp tục tìm hiểu:
Rau xanh
Rau xanh chứa nhiều chất sắt tốt cho người bị thiếu máu não
– Rau xanh, đặc biệt là những loại rau sẫm màu, là một trong những nguồn cung cấp sắt nonheme tốt nhất. Một số loại như: Cải xoăn, cải xanh, cải bó xôi,…
– Chất sắt cũng có nhiều trong một số loại rau xanh như: súp-lơ, cải xanh,…Vì vậy, nên bổ sung sắt qua những loại rau này để tăng cường quá trình tạo máu, cung cấp máu cho cơ thể trong đó có não bộ.
– Các loại đậu, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt là những nguồn cung cấp folate dồi dào.
– Vitamin C khi kết hợp với sắt giúp sắt hấp thụ tốt hơn. Vì vậy, bổ sung sắt mà kết hợp với những loại hoa quả chứa nhiều vitamin C như cam, chanh hiệu quả sẽ tăng hiệu quả.
Thịt gia súc và gia cầm
– Thịt đỏ, thịt cừu và thịt nai là những nguồn cung cấp sắt tốt nhất. Sau đó mới đến thịt gia cầm như gà, vịt…
– Ăn thịt bò, thịt gà cùng rau xanh và trái cây giàu vitamin C có thể làm tăng hấp thu sắt.
Cá
Cá chứa nhiều omega-3 tốt cho tim mạch
Omega-3 là một loại chất béo được khuyến cáo tốt cho hệ tim mạch. Có nhiều trong cá hồi, – cá ngừ. Ngoài ra còn có trong hạt óc chó, hạt đậu nành,…
– Hệ tim mạch ảnh hưởng đến tuần hoàn trong cơ thể và quá trình cung cấp máu lên não. Hệ tim mạch tốt sẽ cải thiện được chứng thiếu máu não.
– Bổ sung ít nhất 2 bữa cá mỗi tuần nhưng không nên ăn cá khô, cá ướp mặn, cá hun khói vì không tốt cho huyết áp.
Trứng
– Trứng là một loại thực phẩm chứa nhiều protein, vitamin B6, vitamin B12 và acid Folic,… tốt cho não.
– Bổ sung trứng vào khẩu phần ăn giúp hạn chế được quá trình suy giảm trí nhớ, giảm nhận thức do thiếu máu não gây ra.
Hạt óc chó
Hạt óc chó tốt cho trí não và tim mạch
– Hạt óc chứa chứa nhiều Omega-3 và ALA tốt cho trí não và có tác dụng bảo vệ động mạch rất tốt.
– Ăn nhiều hạt óc chó giúp cải thiện được chứng thiếu máu não, hạn chế suy giảm trí nhớ do thiếu máu não gây ra.
Gan
– Nhiều người không dám ăn các loại thịt nội tạng, nhưng thực ra chúng là một nguồn cung cấp chất sắt tuyệt vời.
– Gan là loại nội tạng giàu sắt và folate. Ngoài ra còn có tim, cật và lưỡi bò cũng rất tốt.
Đậu nành
– Đậu nành chứa polyphenol – chất chống oxy hóa, giúp hạn chế nguy cơ mắc chứng giảm trí nhớ. Đồng thời cũng tốt cho sức khỏe chung của toàn cơ thể.
– Chế độ dinh dưỡng hợp lý không chỉ bổ sung những thực phẩm tốt cho sức khỏe mà còn hạn chế những thực phẩm gây bất lợi. Dưới đây là những loại thực phẩm người bị thiếu máu não nên tránh.
7. Những loại thực phẩm người bị thiếu máu não nên hạn chế
Những loại thực phẩm có hại cho tim mạch và não bộ nên được hạn chế vì nó sẽ ảnh hưởng xấu đến tình trạng bệnh. Tổng hợp một số loại thực phẩm không nên sử dụng:
– Thức ăn nhanh: Đồ ăn nhanh như khoai tây chiên, bánh chiên,… chứa nhiều dầu mỡ không tốt cho hệ tim mạch, dễ gây xơ vữa. Vì vậy, ảnh hưởng đến tuần hoàn chung, ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu cung cấp cho não bộ.
– Rượu, bia, chất kích thích: Đây là những chất có hại cho cơ thể, ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn chung và hệ tim mạch.
– Đồ ăn đóng hộp: Hàm lượng chất bảo quản có trong đồ ăn đóng hộp gây ảnh hưởng đến huyết áp, hệ tim mạch, không tốt cho người thiếu máu não.
Người thiếu máu não nên sử dụng những thực phẩm tốt cho tim mạch và quá trình tạo hồng cầu nên được bổ sung nhiều. Bên cạnh đó cũng cần hạn chế những thực phẩm có hại và tăng cường tập luyện. Quan trọng nhất là kiên trì.
Xem thêm: Chế độ ăn cho người thiếu máu não
